دادستانی عربستان روز دوشنبه ۲ دی‌ماه، ۵ نفر از متهمان پرونده قتل جمال خاشقچی را به اعدام محکوم کرد.
بر اساس اطلاعیه دادستانی عربستان در این پرونده ۱۱ نفر متهم بودند و طی ۱۰ جلسه دادگاه به اتهامات آنها رسیدگی شده است. این حکم طبیعتاً به منزله بسته شدن یکی از پرسروصداترین پرونده‌های جنایی تاریخ معاصر در قرن 21 می‌باشد که با وجود توجه ویژه رسانه‌ها و فشار افکار عمومی و حتی دولت‌ها هیچگاه ابعاد و زوایای پنهان ماجرا برملا نشد. واقعیاتی که می توانست پای افراد فراوانی تا راس هرم قدرت در عربستان سعودی را درگیر کند اما در زیر سانسور فراوان و تبانی دولت‌ها دفن شد تا شاید روزی مجدداً این واقعیات تاریخی نقش قبر شوند.
متهمین دادگاه
طبق بیانیه دادستانی عربستان در این پرونده ۱۱ نفر متهم بودند که طی ۱۰ جلسه دادگاه به اتهامات آنها رسیدگی شده است. از بین متهمان ، 5 نفر به اعدام و سه نفر دیگر به 24 سال زندان محکوم شده اند. «شلعان الشلعان» سخنگوی دادستان عمومی عربستان در این زمینه گفت:«در روند محاکمه نیز نمایندگانی از خانواده خاشقچی و همچنین افرادی از ترکیه و پنج عضو دائم شورای امنیت حضور داشته اند.» بنابراظهارات مقامات ترکیه تیم قتل به تنهایی 15 نفر بوده اند. سال گذشته تارنمای «خبر 7 »ترکیه اسامی پنج نفر از متهمین اجرا کننده قتل را فاش نمود. روزنامه صباح ترکیه نیز با بیان برخی جزئیات نوشت: «سه تن از اعضای این تیم یعنی ماهر المطرب، صلاح الطبیقی و ذعار غالب الحربی بر روند سر به نیست کردن جسد جمال خاشقجی روزنامه‌نگار منتقد عربستانی نظارت داشتند.»
با توجه به این جزئیات فاش شده محاکمه این 11 تن در دادگاه حقیقت محاکمه متهمین اصلی نیست زیرا نام سه متهم اصلی در بین محکومین مشاهده نمیشود. سعود القحطانی، مشاور نزدیک بن سلمان که با اسکایپ به صورت زنده شاهد قتل خاشقچی بوده است. فرد دوم احمد العسیری، رئیس سابق سازمان اطلاعات و نفر سوم محمد العتیبی، سرکنسول عربستان سعودی در استانبول در زمان قتل بوده است. این در حالی است که بن سلمان برای حفظ اعتبار خود به سرعت این سه نفر را برکنار کرد که این مساله، اعترافی تلویحی به جرم این سه نفر بود.
دادگاه سوری
بن سلمان در سالگرد قتل خاشقچی به دست داشتن خود در آن اعتراف کرد. رویترز در این زمینه نوشت :« این اتفاق تحت نظر من صورت گرفت. من همه مسئولیت آنرا می‌پذیرم، زیرا آن (قتل خاشقجی) تحت نظر من اتفاق افتاد.»
«اگنس کالامارد»، گزارشگر ویژه سازمان ملل در مورد اعدام‌های خودسرانه، بارها در گزارش‌های خود «محمد بن سلمان» را به دست داشتن در این قتل متهم کرده است. با این حال محاکمه مجریان کم اهمیت در این قتل تناقضی مهم ایجاد میکند. زیرا نشان میدهد بن سلمان همچنان به دنبال قربانی کردن دیگران برای اهداف خود است. در این راستا سخنگوی دادستانی عربستان پس از آخرین جلسه دادگاه گفته بود: «این قتل لحظه ای بوده که سرپرست تیم مذاکره کننده باخاشقچی در مقر کنسولگری ملاقات کرده است زیرا امکان انتقال وی به مکانی دیگر میسر نبوده است.» این اظهارات نشان میدهد دادستانی عربستان به دنبال القا این مطلب است که قتل به صورت آنی و خودسرانه بدون دستور قبلی رخ داده در صورتی که مدارک زیادی وجود دارد که قتل با برنامه ریزی قبلی و دستور مستقیم بن سلمان اتفاق افتاده است.
ترکیه مدارک و مستندات زیادی در این زمینه به اروپا و آمریکا ارائه داده است. خبرگزاری آسوشیتدپرس مردادماه در گزارشی نوشت :« یک قاضی آمریکایی به دولت ترامپ دستور داده است تا اسناد ۳۰۰ هزار صفحه ای خود درباره قتل جمال خاشقجی را تحویل دهد.» علی الرغم مدارک فوق ،دادستانی عربستان اعلام کرد مدارکی و شواهدی علیه احمد العسیری و سعود القحطانی وجود ندارد. این دادگاه اعلام کرد محمد العتیبی در زمان حادثه در جای دیگری بوده است. این بیانیه دادگاه عرف دیپلماتیک را نیز نادیده گرفته است زیرا بدون مجوز محمد العتیبی ملاقات خاشقچی با تیم مذاکره کننده عربستانی در کنسول گری عربستان در ترکیه غیرممکن است. وزارت خارجه آمریکا نیز ۲۰ آذر او را در لیست تحریم خود قرار داد و از ورود به خاک آمریکا منع کرد.
مهمترین متهم سعود القحطانی است که به نوشته رای الیوم مشاور و هماهنگ کننده قتل های فراسرزمینی عربستان است. او که درامور رسانه ای نیز متخصص است از ابزارهای سایبری برای جلوگیری از تخریب وجهه عربستان و بن سلمان استفاده میکند. پس از تبرئه وی، هشتک #سعود_القحطانی در شبکه اجتماعی توئیتر به ترند جهانی شد.
واکنشهای جهانی
در بین واکنشهای مختلف فقط دولت آمریکا نسبت به احکام این دادگاه واکنش مثبت نشان داد و از آن استقبال کرده است. رویترز در این زمینه گزارش داد: «یک مقام ارشد دولت آمریکا این دادگاه را یک گام نخست مهم در مسیر پاسخگو کردن عاملان قتل خاشقچی توصیف کرده و ریاض را تشویق به ادامه این مسیر منصفانه و شفاف نموده است.» این موضع کاخ سفید به این دلیل است که ترامپ و دولت آمریکا بارها به دلیل فروش سلاح به عربستان و تساهل با بن سلمان بعد از قتل خاشقچی مورد انتقاد کنگره و رسانه ها قرار گرفته اند بنابراین دولت آمریکا نیز مانند بن سلمان به دنبال مختومه کردن پرونده خاشقچی است.
اما اعضای کنگره آمریکا واکنش کاملا متفاوتی داشتند؛ «جک رید» سناتور دموکرات ایالت دموکرات ایالت رودآیلند در بیانیه‌ای اعلام کرد: «این عدالت نیست؛ این یک شوخی است. صدور حکم اعدام و زندان برای تعداد کمی از افراد رده‌پایینی که در این جنایت فجیع دست داشتند و پاسخگو نکردن آمران، ناظران، طراحان و کتمان کنندگان این قتل یک تلاش هراس‌انگیز برای جارو کردن واقعیت است.» همچنین «آدام شیف» نماینده دموکرات ایالت کالیفرنیا و رییس کمیته اطلاعات مجلس نمایندگان آمریکانیز در توئیتر نوشت:« این احکام ادامه تلاش پادشاهی سعودی برای دور کردن رهبری عربستان از جمله ولیعهد از ترور بی‌رحمانه یک روزنامه‌نگار و یک فرد مقیم آمریکاست.»
موضع دولت ترکیه برای عربستان و جامعه جهانی بسیار مهم است زیرا رضایت ترکیه یکی ازنشانه های مهم قابل قبول بودن احکام دادگاه است. «امی آکسوی» سخنگوی وزات خارجه ترکیه گفت:« این احکام انتظارات را برآورده نکرد،ترکیه و جامعه جهانی خواهان روشن شدن تمامی ابعاد این قتل و تجلی عدالت است.» دومنیک راب، وزیر امور خارجه انگلستان نیزدر واکنش به صدور حکم اعدام برای 5 تن از عاملان قتل جملال خاشقجی از سوی دادگاهی در عربستان سعودی طی بیانیه‌ای گفت: «همه عاملان قتل او باید محاکمه شوند.»
بنابراین سوری بودن دادگاه عربستان برای جامعه جهانی کاملا واضح است. حتی تردیدهای جدی ای در اجرای واقعی این احکام وجود دارد زیرا از این پس مجریان دستورات بن سلمان از آسیبهای دستورات آینده اومصون نیستند و این مساله باعث کاهش وفاداری به بن سلمان میشود و این خط قرمز شاهزاده جاه طلب سعودی است.
لینک مطلب: https://www.ansarpress.com/farsi/12282
تگ ها:
دلایل قیام امام خمینی/ امام خمینی به مسئله‌ی وابستگی چگونه می‌نگریست؟
